Ból mięśniowy potrafi znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie. Aby poradzić sobie z takimi dolegliwościami, można zdecydować się na różne formy terapii manualnych. Jedną ze skuteczniejszych bywa masaż punktów spustowych.
Na czym polega taka terapia? Kiedy powinno się ją wykonać, a kiedy lepiej zrezygnować z wizyty u fizjoterapeuty? O tym wszystkim przeczytacie poniżej.
Czym są punkty spustowe – powody powstawania punktów spustowych, gdzie najczęściej występują
Czym w ogóle są punkty spustowe (ang. trigger points)? To wrażliwe miejsca na ciele człowieka (występujące w formie zgrubienia), które potrafią wywoływać niezmiernie dotkliwy i promieniujący ból mięśniowo-powięziowy. Co ciekawe, punkty takie nie są stałe i ich lokalizacja może się zmieniać na przestrzeni życia – mogą pojawiać się w różnych częściach ciała. Wywołują uczucie sztywności i bólu w wybranych punktach. Potrafią tworzyć również łańcuchy mięśniowo-powięziowe.
W zależności od rodzaju bólu wyróżnia się dwa rodzaje punktów spustowych:
- aktywny punkt spustowy (ból pojawia się przy standardowym funkcjonowaniu),
- utajony punkt spustowy (ból występuje w czasie badania palpacyjnego).
Ich pojawianie się zależy od wielu czynników. Do najczęściej występujących przyczyn zaliczają się:
- przeciążenia i urazy,
- zabiegi chirurgiczne,
- stres,
- nieodpowiedni tryb życia (brak aktywności fizycznej),
- wady postawy,
- infekcje wirusowe,
- wrodzone wady anatomiczne.
Punkty spustowe, gdy już się pojawią, potrafią prowadzić do rozmaitych dolegliwości, takich jak:
- ból miejscowy (związany ściśle z punktem spustowym),
- ból promieniujący (ból w barku wywołuje np. napięciowe bóle głowy),
- sztywność mięśni,
- drętwienie i mrowienie,
- osłabienie mięśni,
- ból przy wykonywaniu ruchu.
Do ich usunięcia stosuje się rozmaite formy terapii, w tym zabiegi manualne, o których napiszemy poniżej.
Gdzie występują punkty spustowe: kark, przedramię, górny i dolny grzbiet
Punkty spustowe powstają w różnych obszarach ciała. Do najczęściej występujących zaliczają się:
- punkty spustowe karku, pleców, grzbietu,
- punkty spustowe pośladka, łydki,
- punkty spustowe barku, przedramienia,
- punkty spustowe głowy, żuchwy, szyi,
- punkty spustowe klatki piersiowej, brzucha.
Ich lokalizację potrafią utrudniać rozmaite czynniki, w tym nadmiar tkanki tłuszczowej, stwardniałe mięśnie lub skurcze mięśnia w miejscu punktu spustowego.
Wskazania do terapii punktów spustowych – mięśniowo-powięziowe punkty spustowe
Terapię punktów spustowych rekomenduje się wielu grupom pacjentów. Przede wszystkim stawia się na nią u osób, u których pojawiają się dolegliwości bólowe, jak ból głowy, stawów i mięśni w połączeniu z uczuciem sztywności. Wskazaniem do odwiedzenia terapeuty bywają także przebyte urazy, po których występuje nadmierne napięcie mięśniowe, ale też niewłaściwe wzorce ruchowe czy zła ergonomia pracy.
Jeżeli przeprowadzi się odpowiednią terapię na punkty spustowe, można liczyć na szereg korzyści. Masaż i inne zabiegi prowadzą do:
- zmniejszenia bólu i uczucia sztywności,
- rozluźnienia mięśni,
- spadku poziomu stresu,
- rozciągnięcia mięśni i powięzi,
- lepszego ukrwienia tkanek.
W miarę możliwości warto zatem skonsultować się z fizjoterapeutą, jeżeli zauważa się u siebie któryś z wymienionych objawów, by szybko poczuć ulgę.
Masaż punktów spustowych – przeciwwskazania
Choć terapia punktów spustowych jest bardzo korzystna dla dobrego samopoczucia, nie zawsze można ją bezpiecznie wykonać. Podobnie, jak w przypadku innych masaży, istnieje grupa przeciwwskazań do zabiegu. Zaliczają się do niej:
- infekcje z gorączką,
- złamania,
- zaawansowana osteoporoza,
- zaawansowana cukrzyca,
- zaburzenia układu krążenia,
- nowotwory,
- tętniaki,
- reumatoidalne zapalenie stawów.
W razie jakichkolwiek wątpliwości warto skontaktować się ze swoim lekarzem prowadzącym, by uzyskać potwierdzenie, czy terapia punktów spustowych będzie zabiegiem bezpiecznym.
Jak przebiega terapia punktów spustowych – mobilizacje uciskowe, nakłuwanie punktów spustowych
Terapia punktów spustowych polega na stymulacji bolesnych punktów na ciele, by doprowadzić do rozluźnienia konkretnych obszarów, a w efekcie usunięcia stanu napięcia mięśniowego. Taki efekt da się uzyskać na kilka sposobów.
Podstawą bywa technika kompresyjna. Po odszukaniu guzka fizjoterapeuta wywiera ucisk (przynajmniej 10 sekund) z pomocą palców lub łokcia. Niekiedy stosuje się też chwyt szczypcowy, jeżeli standardowy ucisk nie jest wskazany. Stosuje się też masaż wzdłuż włókien mięśniowych lub w poprzek włókien.
Terapia punktów spustowych – metoda spray and stretch i rozluźnienie pozycyjne
Jeżeli chce się rozluźnić punkty spustowe korzysta się także z innych technik. Bywa to choćby spray and stretch, polegająca na chłodzeniu fragmentu skóry (powoduje zmniejszenie dolegliwości bólowych przy stymulacji mięśnia), pod którym znajduje się punkt spustowy, by następnie rozciągnąć ten konkretny mięsień.
Oprócz tego można zdecydować się na rozluźnienie pozycyjne, czyli odnajdywanie najbardziej komfortowych pozycji dla danego mięśnia. Należy ucisnąć punkt spustowy, a następnie skoncentrować się na znalezieniu bezbolesnego ułożenia.
Wykorzystuje się także techniki energii mięśniowej, czyli metody manipulacji tkanek miękkich oparte na napięciach izometrycznych lub ruchach izometrycznych, dzięki którym poprawia się możliwości ruchowe i zmniejsza dolegliwości bólowe.
Jak pozbyć się napięcia mięśniowego dzięki terapii punktów spustowych?
Punkty spustowe potrafią utrudniać codzienne życie. Na szczęście z pomocą przychodzi masaż i szereg innych zabiegów fizjoterapeutycznych, które pomagają uporać się z dolegliwościami. Dzięki temu można poczuć się lepiej i szybko wrócić do zdecydowanie lepszej kondycji.
